Vấn đề bản quyền ý tưởng và đạo nhái luôn làm đau đầu người ta.

Một nhà vật lý học người Canada vừa “bóc mẽ” bà Melania Trump, vợ Ứng cử viên Tổng thống Mỹ Donald Trump, rằng bài phát biểu tối qua tại Hội Nghị Đảng Cộng Hòa Quốc Gia của bà có vài phần “đạo nhái” lại bài phát biểu của Đệ nhất Phu nhân Hoa Kỳ Michelle Obama vào năm 2008. Thực tế, bản thân là một nhà vật lý, anh cho rằng tỉ lệ để có thể có được những câu chữ trùng lặp như vậy là 1/87.000.000, một có hơi lớn chút đỉnh.



Phụ tá giáo sư vật lý mang tên Robert Rutledge từ Đại học McGill vừa chia sẻ với cộng đồng Facebook về khám phá của mình.



Trợ lý giáo sư Robert Rutledge.

Đầu tiên, ông phân tách riêng 14 cụm từ đều xuất hiện trong hai bài phát biểu, như “chính từ ngữ là chất keo nối kết”, “thành tựu” hay “với những điều bạn muốn trong cuộc sống” ("word is your bond", "achievements", "for what you want in life").

Những từ ngữ ấy khá bình thường và có vẻ như hai người phụ nữ ấy sử dụng những cụm từ giống nhau trong một bài phát biểu lớn như vậy thì không có gì lạ lùng lắm.

Nhưng điều mà Rutledge muốn lý giải là: tỉ lệ nào để bà Melania Trump nói những từ ngữ ấy với một thứ tự chính xác tuyệt đối so với bài phát biểu của bà Michelle Obama tại Hội nghị Dân chủ Quốc gia năm 2008?

Ông tính toán tất cả các cách kết hợp từng đó những từ ngữ giống nhau ấy, và tỉ lệ để bà Trump lặp lại bà Obama trong từng câu chữ và thứ tự câu chữ như trong bài phát biểu năm 2008.

“Dựa theo phép tính được sử dụng, ta có một con số khổng lồ là 87 tỉ kết quả khác nhau cho 14 cụm từ riêng biệt ấy. Con số ấy là khoảng bằng số sao tồn tại trong Dải Ngân Hà của chúng ta”, ông Rutledge viết trên Facebook.



Hai đoạn được ông Rutledge lấy ra so sánh, ta có thể thấy những sự tương đồng rõ ràng.

Dù vậy, "nghiên cứu” này còn nhiều giới hạn, ví du như việc ông chỉ sử dụng một đoạn ngắn trong hai bài phát biểu được đăng trên tạp chí Vox để tính toán.

Bên cạnh đó, công thức của Rutledge không tính tới trường hợp nhiều chữ ghép cạnh nhau sẽ không có nghĩa. Đây cũng là một nhân tố quan trọng, bởi lẽ nếu tính tới trường hợp những cụm nào ghép với nhau mà không có nghĩa thì cái tỉ lệ 1/87 tỉ kia có vẻ đỡ hơn đôi chút.

Và soi mói làm gì nhiều, với con số đủ lớn như vậy và với một cái nhìn toán học như thế, thì rõ ràng là bà Trump đã “mượn đỡ” vài phần từ bài phát biểu của Đệ nhất Phu nhân. Nhưng cũng có thể rằng, bài phát biểu của bà Obama quá hay và đi vào lòng người, đến nỗi bà Trump đã sao y lại một cách vô thức.

Nhưng ít nhiều thì ta có thể rút ra một bài học là: hãy cẩn thận trong lời ăn tiếng nói của mình, bởi lẽ một khi đã bị để ý rồi thì kiểu gì cũng không thoát được việc soi mói.

Tham khảo ScienceAlert

---

#Khám-phá, #Donald-Trump, #tổng-thống, #Michelle-Obama, #Melanie-Trump, #đạo-bài-phát-biểu, #news